Bony mieszkaniowe – element Polskiego Ładu
Rządowy program nazwany „Polskim Ładem” przewiduje mechanizm wsparcia rodzin w zakupie lub najmie mieszkań. Propozycje zmian mają przyczynić się do poprawy stanu zaspokajania potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych. Tymi propozycjami są bony mieszkaniowe oraz mechanizm gwarancji dla kredytów hipotecznych. Projektowane benefity mają odpowiadać na potrzeby różnych osób w zależności od ich możliwości dochodowych i wielkości rodzin. W założeniu mają wesprzeć rozwój mieszkalnictwa spółdzielczego oraz społecznych inicjatyw mieszkaniowych („SIM”).
Bony mieszkaniowe
Bony mieszkaniowe mają mieć dwa rodzaje:
- społeczne bony mieszkaniowe – przeznaczone dla osób, które nie posiadają zdolności kredytowej ze względu na wysokość dochodów;
- rodzinne bony mieszkaniowy – dedykowane rodzinom wielodzietnym, w których skład wchodzi co najmniej troje dzieci lub osób niepełnosprawnych
Bony mieszkaniowe będą przyznawane na wniosek zainteresowanej osoby. Decyzje w przedmiocie przyznania bonów podejmować będzie terenowa jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Zgodnie z założeniami, przyznany bon będzie można zrealizować od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia roku następującego po roku jego przyznania, z możliwością przedłużenia jego ważności o kolejny rok, za odpowiednią opłatą. Środki będą przekazywane przez banki pośredniczące na rachunek właściwego podmiotu, a zatem spółdzielni mieszkaniowej lub towarzystwa budownictwa społecznego, czyli (zgodnie z nowym nazewnictwem) społecznej inicjatywie mieszkaniowej. Na wysokość i sposób wykorzystania bonu będzie wpływać liczba członków gospodarstwa domowego ze szczególnym uwzględnieniem liczby dzieci i osób niepełnosprawnych.
Społeczny bon mieszkaniowy
Społeczny bon mieszkaniowy będzie można przeznaczyć na partycypację w towarzystwie budownictwa społecznego. Umowie partycypacji towarzyszyć będzie umowa najmu lokalu mieszkalnego w towarzystwie budownictwa społecznego. Alternatywą będzie możliwość przeznaczenia środków z bonu na sfinansowanie wkładu mieszkaniowego w spółdzielni mieszkaniowej.
Plan przewiduje udzielenia wsparcia w formie społecznego bonu mieszkaniowego w następującej wysokości:
- osoba prowadząca jednoosobowe gospodarstwo domowe – 5 tys. zł,
- małżeństwo bez dzieci – 10 tys. zł,
- małżeństwo z jednym dzieckiem – 25 tys. zł,
- małżeństwo z dwojgiem dzieci – 40 tys. zł.
Rodzinny bon mieszkaniowy
Rodzinny bon mieszkaniowy będzie można przeznaczyć, podobnie jak bon społeczny, na partycypację w TBS lub wkład mieszkaniowy w spółdzielni mieszkaniowej, a ponadto na zakup mieszkania/domu jednorodzinnego lub budowę domu jednorodzinnego. Wysokość wsparcia ma być wyższa o 45 tys. zł jeżeli rodzina przed dniem realizacji bonu nie posiadała mieszkania lub domu, albo ich metraż nie przekraczał 65 m2.
Plan przewiduje udzielenia wsparcia w formie rodzinnego bonu mieszkaniowego w następującej wysokości:
- małżeństwo z trojgiem dzieci – 55 tys. zł (dla rodzin posiadających mieszkanie/dom – opcja 1) lub 100 tys. zł (dla rodzin nieposiadających mieszkania/domu lub posiadających do 65 m2 – opcja 2),
- małżeństwo z czworgiem dzieci – 70 tys. zł (opcja 1) lub 115 tys. zł (opcja 2),
- małżeństwo z pięciorgiem dzieci – 85 tys. zł (opcja 1) lub 130 tys. zł (opcja 2),
- małżeństwo z sześciorgiem dzieci – 100 tys. zł (opcja 1) lub 145 tys. zł (opcja 2).
Pogram wsparcia w sprawie kredytów
Społeczne bony mieszkaniowe, o których mowa powyżej przeznaczone są dla osób nieposiadających zdolności kredytowej. Natomiast dla osób posiadających zdolność kredytową, ale niedysponujących środkami na wkład własny w zakupie mieszkania lub domu, planuje się stworzyć mechanizm gwarancji dla kredytów hipotecznych.
Wskazana gwarancja ma być udzielana do wysokości 40% wartości mieszkania, w przypadku gdy mamy do czynienia z zakupem mieszkania bez wkładu własnego. Dotyczyć to będzie zarówno zakupu mieszkania na rynku pierwotnym jak i wtórnym. Co jednak istotne, udzielenie gwarancji nie oznacza otrzymania przez zainteresowanego środków pieniężnych w formie dotacji na zakup mieszkania lub domu, w wysokości procentowo określonej. Nie są znane póki co szczegóły tego narzędzia, jednak mechanizm gwarancji ma stanowić swoiste „zabezpieczenie” ewentualnych przyszłych roszczeń banku względem nabywcy mieszkania (kredytoboorcy), który nie posiada środków na wkład własny.
Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii jest w trakcie opracowywania projektu ustawy. Projektowaną datą wejścia w życie omawianych przepisów jest 01 stycznia 2023 r. W przypadku programu poręczeniowo-gwarancyjnego dla spłaty kredytów hipotecznych przepisy mają wejść w życie w przyszłym roku.